Sợi thủy tinh là một vật liệu phổ biến trong nhiều ngành công nghiệp, từ sản xuất tàu thuyền, xây dựng đến các sản phẩm gia dụng. Tuy nhiên, khi tiếp xúc với sợi thủy tinh, nhiều người thường băn khoăn về mức độ an toàn của chúng. Liệu sợi thủy tinh có độc hại không? Làm gì để bảo vệ bản thân khi tiếp xúc với loại vật liệu này? Trong bài viết này, Việt Phát Composite sẽ giúp bạn biết được những thông tin quan trọng về sợi thủy tinh, những tác động của nó đối với sức khỏe và cách bảo vệ khi làm việc với sợi thủy tinh để đảm bảo an toàn tuyệt đối.
Sợi thủy tính là gì, thành phần chính là gì
Sợi thủy tinh là một loại vật liệu tổng hợp quan trọng, chúng là thành phần chính để tạo nên nhựa composite hay các sản phẩm bể composite, bồn composite. Sợi thủy tinh được tạo ra từ các sợi cực mảnh của thủy tinh, có đường kính chỉ vài micromet. Với đặc tính nhẹ, bền, không dẫn điện và chịu nhiệt tốt, sợi thủy tinh được ứng dụng rộng rãi trong nhiều lĩnh vực công nghiệp, đặc biệt là trong sản xuất vật liệu composite.
Thành phần chính của sợi thủy tinh bao gồm silic dioxit (SiO₂), chiếm tỷ lệ lớn trong cấu trúc và đóng vai trò quan trọng trong việc tạo độ bền cơ học và khả năng chịu nhiệt. Ngoài ra, nhôm oxit (Al₂O₃) được thêm vào để tăng cường tính ổn định hóa học, trong khi canxi oxit (CaO) và magie oxit (MgO) giúp cải thiện độ dẻo dai và giảm giòn vỡ. Bên cạnh đó, các oxit kim loại khác như natri oxit (Na₂O) và kali oxit (K₂O) được sử dụng để điều chỉnh điểm nóng chảy, giúp quá trình sản xuất trở nên hiệu quả hơn.
Với cấu trúc vi mô độc đáo, sợi thủy tinh có tính chất cơ học vượt trội so với nhiều vật liệu truyền thống. Đặc biệt, khả năng cách điện và chống ăn mòn của nó giúp tăng cường độ bền của các sản phẩm composite, từ vỏ tàu, thân máy bay đến hệ thống đường ống và bồn chứa hóa chất. Chính vì vậy, sợi thủy tinh không chỉ đóng vai trò quan trọng trong ngành xây dựng mà còn là vật liệu không thể thiếu trong công nghiệp ô tô, hàng không và năng lượng tái tạo.
Sợi thủy tinh có độc không
Câu trả lời là có. Mặc dù sợi thủy tinh không chứa hóa chất độc hại như amiăng, nhưng tiếp xúc trực tiếp hoặc hít phải bụi sợi thủy tinh có thể gây ra nhiều vấn đề sức khỏe đáng lo ngại. Những hạt bụi siêu nhỏ từ sợi thủy tinh có thể gây kích ứng da, mắt và đặc biệt ảnh hưởng đến hệ hô hấp nếu tiếp xúc lâu dài. Chính vì vậy, việc sử dụng trang bị bảo hộ và tuân thủ các biện pháp an toàn là vô cùng cần thiết khi làm việc với loại vật liệu này.
Kích ứng và viêm da
Khi da tiếp xúc với sợi thủy tinh, đặc biệt là những sợi có đường kính nhỏ, có thể dẫn đến kích ứng da, ngứa ngáy và phát ban. Các sợi này có đầu nhọn và sắc, dễ dàng đâm vào lớp biểu bì, gây cảm giác khó chịu. Nếu không được xử lý kịp thời, tình trạng này có thể dẫn đến viêm da tiếp xúc. Những người làm việc trong môi trường có nhiều sợi thủy tinh nên sử dụng quần áo bảo hộ, găng tay và tránh gãi khi bị ngứa để hạn chế tổn thương da.
Ảnh hưởng đến hệ hô hấp
Bụi sợi thủy tinh khi bị hít vào có thể gây ho, đau họng, khó thở và kích ứng đường hô hấp. Đối với những người có tiền sử bệnh lý về phổi hoặc làm việc lâu năm trong môi trường có nồng độ bụi cao, nguy cơ bị viêm phế quản mãn tính hoặc tổn thương phổi có thể gia tăng.
Một số nghiên cứu chỉ ra rằng nếu tiếp xúc với bụi sợi thủy tinh trong thời gian dài mà không có biện pháp bảo vệ, các hạt bụi nhỏ có thể tích tụ trong phổi, làm giảm chức năng hô hấp. Để giảm thiểu rủi ro này, nên sử dụng mặt nạ phòng bụi, hệ thống thông gió và vệ sinh nơi làm việc thường xuyên.
Kích ứng và viêm kết mạc
Mắt cũng là một trong những bộ phận dễ bị tổn thương khi tiếp xúc với sợi thủy tinh. Nếu bụi hoặc mảnh sợi thủy tinh bay vào mắt, có thể gây kích ứng, đỏ mắt, chảy nước mắt và cảm giác cộm như có dị vật. Trong một số trường hợp nghiêm trọng hơn, người tiếp xúc có thể bị viêm kết mạc, ảnh hưởng đến tầm nhìn tạm thời. Để bảo vệ mắt, nên sử dụng kính bảo hộ chống bụi, đồng thời rửa mắt ngay lập tức nếu không may bị sợi thủy tinh dính vào.
Phải làm gì khi vô tình tiếp xúc với sợi thủy tinh
Khi tiếp xúc trực tiếp, các sợi nhỏ li ti có thể gây kích ứng da, mắt, đường hô hấp hoặc thậm chí đường tiêu hóa. Dưới đây là cách xử lý phù hợp trong từng trường hợp để bảo vệ sức khỏe.
Khi tiếp xúc qua da
Nếu sợi thủy tinh bám vào da, ngay lập tức tránh chà xát để ngăn các sợi nhỏ đâm sâu hơn vào da. Rửa sạch vùng bị ảnh hưởng bằng nước ấm và xà phòng nhẹ để loại bỏ sợi còn sót lại. Nếu vẫn còn cảm giác ngứa rát, sử dụng băng dính để dán nhẹ lên da và gỡ ra nhằm kéo các sợi nhỏ ra ngoài. Sau đó, bôi kem dưỡng ẩm để làm dịu vùng da bị kích ứng.
Khi lỡ hít phải
Hít phải bụi sợi thủy tinh có thể gây kích ứng mũi, họng và hệ hô hấp. Nếu cảm thấy khó chịu, hãy nhanh chóng rời khỏi khu vực có nhiều bụi và di chuyển đến nơi thoáng khí. Uống nhiều nước để giúp làm dịu cổ họng và làm sạch đường hô hấp. Nếu có dấu hiệu khó thở, ho kéo dài hoặc đau ngực, cần tìm kiếm sự chăm sóc y tế ngay lập tức.
Sợi thủy tinh vào mắt
Khi sợi thủy tinh bay vào mắt, không được dụi mắt vì có thể làm các sợi nhỏ đâm sâu hơn vào giác mạc. Nhẹ nhàng rửa mắt bằng nước sạch hoặc nước muối sinh lý trong ít nhất 15 phút. Nếu vẫn cảm thấy cộm, khó chịu hoặc tầm nhìn bị ảnh hưởng, hãy đến cơ sở y tế để kiểm tra.
Lỡ nuốt phải sợi thủy tinh
Mặc dù hiếm khi xảy ra, nhưng nếu vô tình nuốt phải sợi thủy tinh, hãy uống nhiều nước để đẩy các sợi nhỏ xuống hệ tiêu hóa. Tránh ăn thức ăn cứng hoặc có cạnh sắc vì có thể làm tổn thương niêm mạc đường tiêu hóa. Theo thời gian hầu hết sợi thủy tinh trong cơ thể bạn sẽ được thải ra ngoài. Nhưng nếu xuất hiện triệu chứng đau bụng hoặc rối loạn tiêu hóa, cần tìm đến bác sĩ để được tư vấn.
Những lưu ý khi cần tiếp xúc với sợi thủy tinh
- Trang bị bảo hộ cá nhân đầy đủ: Việc trang bị đồ bảo hộ cá nhân là điều kiện tiên quyết giúp giảm thiểu tác hại của sợi thủy tinh lên cơ thể. Khi làm việc với sợi thủy tinh, người lao động cần sử dụng: Quần áo bảo hộ chuyên dụng, Găng tay chống cắt và chống hóa chất, Kính bảo hộ, Khẩu trang bảo hộ, Mũ và giày
- Tuân thủ an toàn khi thao tác, sản xuất sợi thủy tinh: Khi gia công, cắt, mài hoặc xử lý sợi thủy tinh, cần áp dụng các quy trình an toàn để hạn chế bụi và mảnh sợi phát tán vào không khí. Lắp đặt quạt hút công nghiệp hoặc hệ thống lọc không khí để giảm nồng độ bụi sợi thủy tinh trong không gian làm việc. Nếu có thể, thực hiện các thao tác cắt, mài trong khu vực kín, có bộ lọc không khí để hạn chế bụi phát tán.
- Không làm việc với sợi thủy tinh ngoài trời khi có gió lớn, vì bụi có thể bay xa và ảnh hưởng đến nhiều người khác.
- Khi phải vận chuyển sợi thủy tinh, cần bọc kín bằng túi nhựa hoặc thùng chuyên dụng để tránh bụi rơi vãi trong quá trình di chuyển.
Sợi thủy tinh có gây ra ung thư không
Dựa trên các nghiên cứu khoa học đáng tin cậy từ Cơ quan Nghiên cứu Ung thư Quốc tế (IARC), sợi thủy tinh hiện không được xếp vào nhóm chất gây ung thư. Tuy nhiên, điều này không có nghĩa là sợi thủy tinh hoàn toàn vô hại. Khi tiếp xúc, các hạt sợi nhỏ có thể gây kích ứng da, mắt hoặc đường hô hấp, đặc biệt nếu bạn không sử dụng đồ bảo hộ lao động đúng cách. Một số nghiên cứu cho thấy nguy cơ sức khỏe lâu dài, như tổn thương phổi, có thể xảy ra nếu phơi nhiễm kéo dài mà không có biện pháp bảo vệ.
Trên đây là bài viết để giải đáp vấn đề sợi thủy tinh có độc không? Hy vọng thông qua bài viết này bạn đã biết thêm thông tin về loại vật liệu này. Nếu bạn có bất kỳ câu hỏi nào có thể liên hệ với Việt Phát để nhận được tư vấn sớm nhất.
